С. Б. Данияров атындагы фундаменталдык жана клиникалык физиология кафедрасы
Байланыш маалыматы:
Кафедра кызматкерлери
Кононец Ирина Евгеньевна
Кононец Ирина Евгеньевна
Окумуштуу даражасы:
медицина илимдеринин доктору
Окумуштуу наамы:
профессор
Кызматы:
кафедра башчысы
Тюреканова Нургуль Эсенкуловна
Тюреканова Нургуль Эсенкуловна
Окумуштуу даражасы:
медицина илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент
Эсенбекова Зулайка Эсенбековна
Эсенбекова Зулайка Эсенбековна
Окумуштуу даражасы:
биология илимдеринин доктору
Окумуштуу наамы:
доцент
Сайдылдаева Аида Бейшеналиевна
Сайдылдаева Аида Бейшеналиевна
Окумуштуу даражасы:
медицина илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент
Нартаева Аида Канатбековна
Нартаева Аида Канатбековна
Окумуштуу даражасы:
медицина илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент
Кыдырова Мадина Армеевна
Кыдырова Мадина Армеевна
Окумуштуу даражасы:
биология илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент
Райимбекова  Гулзат Кубанычбековна
Райимбекова Гулзат Кубанычбековна
Окумуштуу даражасы:
медицина илимдеринин кандидаты
Кызматы:
окутуучу
Болжирова Эмилия Шакеновна
Болжирова Эмилия Шакеновна
Окумуштуу даражасы:
биология илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент
Цопова Ирина Александровна
Цопова Ирина Александровна
Окумуштуу даражасы:
биология илимдеринин кандидаты
Окумуштуу наамы:
доцент м.а.
Уралиева Чолпон Касымалиева
Уралиева Чолпон Касымалиева
Кызматы:
Завуч, окутуучу
Адаева Асель Мелисовна
Адаева Асель Мелисовна
Кызматы:
окутуучу
Кудербаева Айгерим Мирбековна
Кудербаева Айгерим Мирбековна
Кызматы:
окутуучу

Кафедранын кыскача тарыхы

КММАнын нормалдуу физиология кафедрасы 1940-жылы түзүлгөн. Бул мезгилде 1939 - жылы ачылган Медицина институтунда СССРдин Европа бөлүгүнөн эвакуацияланган көрүнүктүү теоретиктер жана клиник-профессорлор окуткан. Профессордук-окутуучулук курам негизинен Москва, Ленинград, Харьков мугалимдеринен турган. Кыргыз медициналык институтунун ишине жалпы чыгармачылык чөйрө мүнөздүү болгон. Ошол мезгилде студенттер үчүн башкы фигура катары жогорку квалификациялуу жана жогорку интеллектуалдуу доценттерден, ассистенттерден жана аспиранттардан турган кафедраны билгичтик менен бириктирген жогорку квалификациялуу, сабаттуу, кеңири көз караштагы кафедра башчысы болгон.

Нормалдуу физиология кафедрасынын башында дүйнө жүзүнө кеңири белгилүү легендарлуу эколог – физиолог Абрам Донович Слоним турган.

Слоним Абрам Донович (1940-1944)

Кафедра башчысы болуу менен бирге ал 1940-1944-жылдары СССР ИАсынын Кыргыз филиалында ачылган биологиялык институтунта жаныбарлардын физиологиясы лабораториясын уюштурган. Бул мезгилде өз кесиптештери Р.П. Ольшанская, А. Г. Понугаева, К. А. Чукин, Л.Г.  Филатова менен бирге Кыргызстандын ар кайсы бурчтарына илимий экспедицияларды жүргүзүшкөн. Бул изилдөөлөрдүн натыйжалары Түндүк, Кавказ, Закавказье, Украина жана Орто Азия республикаларында согуштан кийинки жылдарда көптөгөн реактивдүү жана реактивдүү эмес адаптация жобосун изилдөөлөрдүн өнүгүшүнө түрткү болду.

А. Д. Слонимдин жана анын шакирттеринин жана кызматкерлери-нин чоң жамаатынын жыйырма жылдык ишинин жыйынтыгы 1961-1962-жылдары эки монографиянын: "Сүт эмүүчүлөрдүн жалпы экологиялык физиологиясынын негиздери" жана "Сүт эмүүчүлөрдүн жеке экологиялык физиологиясы" басылышы болду, анда бул жаатта биринчи жолу ата мекендик жана чет өлкөлүк изилдөөлөр системалаштырылган. Бул монографиялар чет өлкөлөрдө окшош сын-пикирлердин пайда болушунан бир нече жыл мурун жарыяланган. Бул эмгектери үчүн 1964-жылы А.Д. Сломин академик К. М. Быков атындагы абройлуу сыйлык сыйланган.

А. Д. Слонимдин чыгармачылык ишмердүүлүк жылдарында 280ден ашык эмгек, анын ичинде 12 монография жана 2 окуу китеби жарык көргөн.

Абрам Донович Слоним бийик тоолуу климаттын жаныбарлардын жана адамдын организмине тийгизген таасирин изилдөөнүн баштоочуларынын бири болгон. Профессор А.Д. Слонимдин жетекчилиги астында Тянь-Шань жана Памирдин бийик тоолоруна, Орто Азиянын, Чыгыш Сибирдин жана Ыраакы Чыгыштын климатына жаныбарлардын жана адамдардын адаптациялануу механизмдерин фундаменталдык жана прикладдык изилдөөлөр жүргүзүлгөн жана 104 диссертациялык иш, анын ичинде 29 доктордук диссертация корголгон.

Профессор Г.П.Конради и профессор А.Д.Слоним

Окумуштуулар кеңешинде. (1944 г.)

Профессор А. Д. Слонимдин ордуна И.П. Павлов атындагы физиология институтунун окутуучусу, Павлов мектебинин улантуучусу, профессор Георгий Павлович Конради келди.

Конради Георгий Павлович (1944-1950)

Г.П. Конради кафедраны 1944-1950-жылдары башкарган. Советтер Союзунун дарыгерлеринин бир нече мууну жогорку окуу жайларынын студенттери үчүн кадимки физиология боюнча окуу китебин колдонушкан, анын негизги бөлүмдөрүн профессорлор А. Д. Слоним жана Г. П. Конради жазган.

Профессор Конради Кыргызстандагы физиологиялык илимдин өнүгүшүндө чоң из калтырды. Бул кан айланууну изилдөө жаатындагы бүтүндөй багыт. Мыкты аткарылган эксперименттер менен Георгий Павлович системалуу гемодинамиканы жөнгө салуунун, жумушчу гиперемиянын региондук агымын негизги механизмдерин ачып берди. Анын жетекчилиги астында көптөгөн белгилүү физиология окумуштуулары кандидаттык жана доктордук диссертацияларын жакташкан.

Дианесов Семен Максимилианович (1950-1953)

Г. П. Конради Ленинградга кеткенден кийин анын ордуна ленинграддык профессор Семен Максимилианович Дионесов келди - 1950-1953-жылдары кафедра башчысы болду. Анын илимий изилдөөлөрүнүн негизги багыты оорунун механизмдерин изилдөө,  оорунун ар кандай түрлөрүн жектелишин иштеп чыгуу эле.

Бакин Евгений Иванович (1953-1972)

Дээрлик 20 жыл аралыгында 1953-1972-жылдары кафедраны илимге эмгек сиңирген ишмер, медицина илимдеринин доктору, профессор Евгений Иванович Бакин жетектеген. Жаш кезинде Жумгал районунда дарыгер болуп иштеп, ал жактан Ленинград шаарындагы аспирантурага барып, илимдин доктору болуп Кыргызстанга кайтып келген.

Профессор Е. И. Бакинди Ленинград шаарына узатуу. (1972)

Е. И. Бакин Россия радиобиологдорунун баштоочуларынын бири болгон. Ал көптөгөн эмгектерин радиациянын бузулуу механизмдерин жана радиациянын дененин ар кандай системаларына тийгизген таасирин изилдөөгө арнаган радиациялык физиологдордун илимий мектебин түзгөн. Анын жетекчилиги астында Кыргызстандын 11 жаш дарыгери кандидаттык диссертацияларын даярдап, төртөө илимдин доктору болушкан.

Данияров Санжарбек Бакирович (1973-2007)

1973-2007 – жылдары КР УИАнын академиги, КР Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты, медицина илимдеринин доктору, профессор Санжарбек Бакирович Данияров - А.Д. Слонимдин жана Г. П. Конрадинин мыкты окуучусу жана жолун жолдоочу кафедраны жетектеген. Ал тарабынан 30 илимдин кандидаты жана доктору даярдалып, 260 илимий эмгек, анын ичинде 8 монография, ондогон окуу куралдары басылып чыккан.

Кононец Ирина Евгеньевна

2008-жылдан баштап С.Б. Даниярова студенти жана пикирлеши м.и.д., профессор Кононец Ирина Евгеньевна кафедра башчысы болуп калды.

Ал 200дөн ашык илимий эмгектерин жарыялаган, анын ичинде 3 монографияны, 31 окуу жана методикалык колдонмолорду, 5 рационализатордук сунуштарды, академик Б.И. Ткаченконун редакциясы менен КМШ ЖОЖдору үчүн "Адам физиологиясынын негиздери" окуу китебинин эки бөлүмүн жазууда катышкан. Анын жетекчилиги астында 3 кандидаттык диссертация корголуп, 3 кандидаттык жана 1 доктордук диссертация аткарылып жатат.

Фотоальбом

Студенты стоматологического факультета 1 курс 10 группа

Окуу иштери

Окуу иштери

Кафедрада төмөнкү дисциплиналар боюнча лекциялар окулат жана практикалык сабактар:

  1. Нормалдуу физиология – Дарылоо иши факультетинин 1-2-курстарынын, «Педиатрия» факультетинин 2-курсунун, «Фармация» факультетинин 1-курсунун, «Жогорку медайымдык билим берүү» факультетинин 1-курсунун, «Медициналык алдын алуу иши» факультетинин 1-2-курстардын, англис тилинде окутулуучу дарылоо иши факультетинин 1-курсунун студенттерине.
  2. Нормалдуу физиология жана бет-жаак аймагынын физиологиясы - Стоматология факультетинин 1-курсунун студенттерине өткөрүлөт.

Кайра тапшырууларды кабыл алуу жана консультацияларды өткөрүү;  

которулган жана калыбына келтирилген студенттерден жеке планга ылайык академиялык айырманы кабыл алуу;

студенттерди компьютердик тестирлөө үчүн экзамендик тапшырмаларды түзүү ишке ашырылат
    Окуу-усулдук иштери

    Кафедранын окуу-усулдук иштери  бардык факультетттер боюнча:

    • Негизги окуу программаларды,
    • Элективдик курстар боюнча программаларды,
    • Окуу-методикалык комплекстерди түзүүгө багытталган.

          Аталган программаларды түзүүгө кафедра башчысы, профессор Кононец И.Е., доценттер Тюреканова Н.Э., Эсенбекова З.Э. жана башка окутуучулар активдуу катышышат. Программалардын бүт баары теӊ орус, кыргыз жана англис тилдеринде  түзүлөт.

          Кафедрада мындан сырткары «Дарылоо иши» факультетинин

    1 -2- группаларынын студенттери сабактарды мемлекеттик тилде да өтүшөт. Бул багытта доцент Эсенбекова З.Э. тарабынан жазылган «Адам физиологиясынын негиздери» деген окуу китеби бардык факультетердин студенттерине  физиологияны эне тилинде түшүнүүгө салмактуу жардам берип турат.

         Чет элдик студенттер англис тилинде окушат. Бул багыттагы окутуу иштерине доценттер А.К.Нартаева, .Б.Сайдылдаева жана Э.Ш.Болжирова активдүү эмгектенишет.

         Кафедрада студенттердин билим алуусуна жеӊилдик көрсөтүү максатында бир топ окуу куралдары жазылып жарыкка чыккан.

    Илимий иши

    Кафедранын илимий ишмердүүлүгүнүн негизин 1944-жылга чейин кафедраны жетектеген профессор А. Д. Слоним түптөгөн. Профессор А. Д. Слоним окуучулары менен бирге тоолуу климатка ыңгайлашуу механизмдерин жана жергиликтүү курорттордун тоо-климаттык жана башка табигый факторлорунун адам организмине тийгизген таасирин изилдеген. А. Д. Слонимдин жетекчилиги астында А.Г. Понугаева, А.Ф. Филатова, К. Чухин, А. А. Морозов кандидаттык диссертацияларын жакташкан.

    1944-1949-жылдары кафедраны жетектеген профессор Г.П. Конради негизги көңүлүн салыштырмалуу тынч абалда жана бийик тоолуу шарттарда кан айланууну жөнгө салуу механизмдерин изилдөөгө бурган. Ошол учурда В.П. Рассолова, А.П. Кандель, И.Н. Канторович, З.А. Лупинская кандидаттык диссертацияларын коргошкон.

    1950-1953-жылдары кафедраны профессор С.М. Дионесов жетектеген. Анын жетекчилиги астында кафедрада ооруу жана оорууну башкаруу маселелери изилденген.

    1953-жылдан 1972-жылга чейин кафедраны профессор Е.И. Бакин жетектеген. Бул мезгилде кафедрада экстремалдык факторлорго көнүү маселелери изилденген жана республикада алгачкы жолу  нурлуу жабыркоолорду изилдөө башталган. Ошондой эле радиобиология жана радиология лабораториясы уюшулуп 3 доктордук диссертация (И. Н. Канторович, С. Б. Данияров, З.А. Лупинская) жана 4 кандидаттык диссертация (Б. Молдоташев, В.М. Прокудин, З.А. Газина, О. Я. Счастливый) корголгон.

    1972-2008-жылдары кафедраны Кыргыз ССР ИАсынын академиги, м.и.д., профессор С. Б. Данияров жетектеген. Кафедранын илимий иши бийик тоолуу факторлорго ыңгайлашуу маселелерине, радиациялык жабыркоолордун таасир этүү механизмдерине, иондоштуруучу нурлануунун өзүнчө жана бийик тоолуу факторлору менен бирге таасирине организмдин кан, жүрөк-кан тамыр жана иммундук системаларынын реакцияларын изилдөөгө арналган.

     Профессор С. Б. Данияровдун жетекчилиги астында А. Х. Карасаеванын, И.Е. Кононецтин, Б. К. Тыналиеванын доктордук  , Т.Н. Наумованын, Р.М. Салиеванын, Л.В. Плехинанын, Н. Э. Тюреканованын, З. Э. Эсенбекованын, А. К. Калмамбетованын, Г.В. Катькаловдун кандидаттык иштер корголгон.

    2008-жылдан бери кафедранын илимий ишинин негизги багыты, бул Кыргызстандын тоолуу климатынын шартында мектеп  окуучулардын жана студенттердин ден соолугун жана вегетативдик функцияларын жөнгө салуу механизмдерин изилдөө болот.

    М. и. д., профессор И. Е. Кононецтин жетекчилиги астында кафедрада төмөнкү темалар боюнча илимий   аткарылууда:

    • "Кыргызстандын ар кыл тоолуу аймактарындагы жогорку окуу жайлардын студенттеринин гормоналдык-метаболикалык, гематологиялык жана иммунологиялык өзгөчөлүктөрү", изденүүчү доценттин милдетин аткаруучу Цопова И. А.
    • "Кыргызстандын тоолуу климатынын шарттарында жашаган 10-17 жаштагы балдардын жана өспүрүмдөрдүн кардиогемодинамикасын, дем алуусун жана физикалык өнүгүүсүн вегетативдик жөнгө салуунун өзгөчөлүктөрү", изденүүчү окутуучу Уралиева Ч.К.
    • "10-17 жаштагы окуучу кыздардын жапыз тоолуу шартта физикалык өнүгүүсү жана вегетативдик нерв системасынын функционалдык абалы", изденүүчү окутуучу Адаева А. М.
    • "Ар кандай адистиктеги колледж студенттеринин психофизиологиялык мүнөздөмөлөрү", изденүүчү Калыкеева А. А.
    • "Медик студент-кыздарда тромбофилия гендеринин полиморфизмдери менен гемостаздын параметрлеринин ортосундагы байланыштык», аспирант Алымова А. Б.

    М. и. д., профессор Б. К. Тыналиеванын жетекчилиги астында изденүүчү доцент Сайдылдаева А.Б. тарабынан "Тоолуу гипоксия шартында COVID-19 менен жабыркаган адамдардын организминин функционалдык абалы" деген темада илимий иш аткарылууда.

    Профессор Кононец И. Е., доцент Сайдылдаева А. Б. "АДАМ ЖАНА ТООЛОР" Эл аралык илимий-практикалык конференциясында. Чолпон-Ата, сентябрь, 2019-жыл.